Sono HSG – badanie drożności jajowodów (HyCoSy)
Na czym polega sonoHSG/HyCoSy? Czemu sprawdzenie drożności jajowodów jest ważne przy diagnostyce niepłodności?
Jest to badanie, które pozwala ocenić drożność jajowodów, ale nie tylko. Pełna nazwa to sonohisterosalpingografia, w skrócie sono-HSG lub HyCoSy. Jest to jedno z podstawowych badań w diagnostyce niepłodności.
Na czym polega badanie drożności jajowodów?
Badanie polega na podaniu specjalnego kontrastu do jamy macicy i jajowodów, dzięki któremu podczas badania ultrasonograficznego można uwidocznić szczegóły anatomiczne jamy macicy i ocenić drożność jajowodów.
Czy sonoHSG to jedyna metoda?
Badanie drożności jajowodów można wykonać na kilka sposobów: klasycznie oraz w trakcie operacji laparoskopowej.
Klasyczne HSG
Klasyczne badanie HSG (tj. histerosalpigografia) polega na podaniu do jamy macicy kontrastu jodowego, a następnie jej wizualizacji razem z jajowodami podczas badania rentgenowskiego. Wynik to klisza RTG z opisem.
Badanie drożności jajowodów w trakcie laparoskopii
Kolejna metodą jest sprawdzenie drożności jajowodów podczas laparoskopowej operacji ginekologicznej. Jest to metoda najbardziej dokładna, bo pozwala na wizualną ocenę narządu rodnego i jego ewentualną korekcję. Niestety jest obarczona ryzykiem powikłań chirurgicznych. Zwykle wykonuje się ją w końcowym etapie diagnostyki niepłodności. Wymaga zaplecza szpitalnego.
SonoHSG bez kontrastu
To takie prawie sonoHSG/HyCoSy. Ta sama metoda, ale bez specjalnego kontrastu. Nie pozwala na uwidocznienie przebiegu jajowodów ani wizualnego potwierdzenia drożności. Ocena jest pośrednia, a skuteczność takiego badania nie jest tożsama z klasycznym HSG.
Jakie są praktyczne różnice pomiędzy metodami badań?
W badaniach skuteczność klasycznego HSG i SonoHSG jest podobna, bez istotnych statystycznie różnic. Dotyczy to badania sonoHSG/HyCoSy z użyciem specjalnego kontrastu widocznego w usg. Nie dotyczy to sonoHSG wykonywanego przy użyciu zwykłego płynu fizjologicznego (0,9% NaCl).
Różnice są w komforcie pacjentki i możliwych powikłaniach. Na korzyść sonoHSG.
Kontrast w sonoHSG
W sono-HSG stosuje się specjalny kontrast, w którym do minimum ograniczone jest ryzyko uczulenia pacjentki.
W klasycznym HSG wykorzystuje się kontrast jodowy, który niesie ze sobą duże ryzyko uczulenia pacjentki (jod jest wysoce immunogenny). Należy pamiętać również o konieczności napromienienia związanym z badaniem RTG.
Czas trwania badania sonoHSG/HyCoSy
Badanie trwa zwykle ok. 40 min razem z omówieniem wyniku.
Klasyczne HSG trwa dłużej ponieważ wykonywane jest przeważnie w szpitalu – należy dodać czas na przyjęcie na oddział, wydanie wypisu, oczekiwanie na opis z pracowni RTG. Realnie powinno się przeznaczyć na nie kilka godzin, co praktycznie przekłada się na wzięcie wolnego w pracy.
Co można jeszcze zobaczyć w sonoHSG/HyCoSy?
SonoHSG jest rozszerzeniem badania ultrasonograficznego, a więc daje możliwość dokładnej oceny:
- wad i patologii macicy
- np. mięśniaki,
- np. kształt macicy, np. w macicy podwójnej
- jajników
- guzy, torbiele,
- funkcje Doppler i PowerDoppler dają dodatkowe możliwości oceny guzów jajnika zgodnej m.in. z IOTA (International Ovarian Tumour Analysis Group)
- jajowodów, ale również ich wzajemnych zależności (np. przy podejrzenie zrostów).
- jamy macicy w obrazowaniu 3D/4D wraz z oceną ewentualnych jej wad.
Gdzie wykonać badanie sonoHSG?
Badanie sono-HSG od niedawna stało się dość powszechnym badaniem, ale to nie znaczy, że prostym. Świadczy o tym wysyp komentarzy w Internecie. Po badaniu wykonanym przeze mnie najczęstszym komentarzem jest, że „niepotrzebnie się tak bałam”… oraz, że „miesiączka boli bardziej”…
Badanie Sono-HSG w Warszawie można wykonać w wielu miejscach, które znajdziesz w zakładce Kontakt. Jeśli jesteś z daleka, warto wcześniej się ze mną skontaktować, np. przez teleporadę (zajrzyj do zakładki Umów e-wizytę). Omówimy wtedy termin wykonania HyCoSy i wymagane badania (więcej o tym przeczytasz w artykule: Przygotowanie do sonoHSG/HyCoSy).
Przy odpowiednim zaplanowaniu badanie drożności jajowodów można wykonać sprawnie i szybko. Nawet jeśli nie mieszkasz w Warszawie, to hasło sonoHSG Warszawa nie powinno być dla Ciebie abstrakcją 🙂
A co z pracą?
Zarówno przy SonoHSG, jak i przy klasycznym HSG nie ma ograniczeń związanych z normalną aktywnością.
Należy jednak zaznaczyć, że badanie Sono-HSG można dopasować do swojego planu dnia (rano, po pracy, w sobotę,..). Klasyczne HSG wykonuje się zwykle w godzinach porannych (normalna aktywność szpitalna).
Czy sonoHSG jest bolesnym badaniem?
Najczęściej dolegliwości są opisywane jako dyskomfort lub niewielki ból, najczęściej porównywane do miesiączki. Jeśli boli mocno, to niestety sugeruje to zmiany patologiczne. Zawsze można natychmiast przerwać badanie w sytuacji nadmiernego bólu, ponieważ jest pełny kontakt logiczno-słowny z pacjentką.
Leki przeciwbólowe przed badaniem sonoHSG!
Prewencyjnie proponuje się zastosowanie leku przeciwbólowego na minimum godzinę przed zabiegiem (np. paracetamol, ibuprofen, diclofenac, ketoprofen lub nimesulid).
Warto też wziąć leki rozkurczowe, np. popularna No-Spa lub Scopolan.
Jakie są wskazania do badania drożności jajowodów?
Podstawowym wskazaniem jest diagnostyka niepłodności, ponieważ szacuje się, że ok. 1/3 przyczyn niepłodności wynika z uszkodzenia jajowodów.
Stymulacja owulacji lub inseminacja
Decyzja o tym zabiegu często zbiega się z przygotowaniem do stymulacji owulacji lub inseminacji, gdyż ich skuteczność zależy od prawidłowego funkcjonowania jajowodów.
Jest to istotny punkt diagnostyczny szczególnie przy podejrzeniu patologii przydatków (jajniki i jajowody), czyli m.in.:
- przy bolesnych miesiączkach lub współżyciu,
- podejrzeniu endometriozy,
- przebytej operacji brzusznej (ginekologicznej lub nie, jak appendectomia wykonywana często z pilnych wskazań),
- długim czasie starania się o ciążę,
- nieskuteczne dotychczasowe leczenie niepłodności.
Kiedy wykonuje się badanie drożności jajowodów?
Badanie wykonuje się w I fazie cyklu, czyli tuż po miesiączce a przed owulacją.
Idealnie po ustaniu krwawienia, najpóźniej przed 10. dniem cyklu (ale kluczem jest grubość endometrium, a nie matematyczne wyliczenie).
Jak się muszę przygotować?
Nie jest to badanie wymagające skomplikowanych przygotowań. Niezbędne są:
- aktualny posiew z kanału szyjki macicy (tj. z poprzedniego cyklu),
- aktualne badanie cytologiczne (tj. maksymalnie sprzed 1 roku).
Jeśli posiew zawiera tylko florę fizjologiczną a w badaniu cytologicznym nie ma zmian podejrzanych można przystąpić do badania.
A co z antybiotykiem po badaniu?
Ryzyko powikłań zapalnych po zabiegach związanych z podaniem kontrastu do jamy macicy i jajowodów jest uważane za niskie i antybiotyk nie jest bezwzględnie wymagany. Natomiast powszechnym postępowaniem jest podawanie antybiotyku (np. 1 dawka profilaktycznie dożylnie w szpitalu lub doustnie przez kilka dni), którego celem jest maksymalne ograniczenie powikłań pozapalnych (prewencja przed PID, Pelvic Inflammatory Disease).
[…] to sobie wyobrazić, jeśli uzmysłowimy sobie, że do zapłodnienia dochodzi w jajowodzie (patrz: badanie sonoHSG), a do implantacji (zagnieżdżenia się) zarodka w jamie macicy dochodzi dopiero ok. 5 dnia po […]
[…] to sobie wyobrazić, jeśli uzmysłowimy sobie, że do zapłodnienia dochodzi w jajowodzie (patrz: badanie sonoHSG), a do implantacji (zagnieżdżenia się) zarodka w jamie macicy dochodzi dopiero ok. 5. dnia po […]